Belgrade, Republic of Serbia eob@eyesonbelgrade.com

Crkva Svetog Marka i park Tašmajdan

Crkva Svetog Marka, pogled iz Resavske ulice
Crkva Svetog Marka nalazi se u centru Beograda, u Tašmajdanskom parku. Izgrađena je na mestu stare crkve Svetog Marka, koja je podignuta tridesetih godina 19. veka.
 
 
Lokacija na kojoj se nalazi gotovo je savršena. Do Terazija se stiže pešice za oko 5 minuta (400 metara). Narodna skupština Srbije je praktično tu, preko puta ulice.
 
Iza crkve Svetog Marka nalazi se mala ruska pravoslavna crkva Svete Trojice, a malo dalje je i sedište Javnog servisa (Radio-televizije Srbije).
 
Današnja monumentalna petokupolna crkva građena je od 1931. do 1939. godine, u srpsko-vizantijskom stilu arhitekture, po uzoru na manastir Gračanica (koji je srpski kralj Milutin podigao 1321. godine). Bilo je predviđeno da unutrašnjost crkve bude oslikana fresko tehnikom ali, zbog izbijanja Drugog svetskog rata, radovi su obustavljeni. Nakon rata, komunistički režim nije bio zainteresovan da dovrši ovaj posao.

St. Mark's Church viewed from Tašmajdan Park

Crkva ima impresivnu visinu od 60 metara. Jedna od zanimljivosti ili, rekli bismo, misterija koje okružuju ovu crkvu sigurno je pitanje zašto je posvećena baš Svetom Marku? On jeste veliki svetitelj, jedan od jevanđelista, ali u srpskoj pravoslavnoj tradiciji on se ne spominje tako često. Sigurno je da postoji bar deset do petnaest svetaca koji su više slavljeni na ovom prostoru. Pored toga, Sveti Marko je, neki bi takođe rekli, više tip rimokatoličkog sveca, ako se uopšte tako nešto može reći. Jedno od tumačenja jeste da je Srpska pravoslavna crkva tog doba računala na neku vrstu "pomirenja" sa Vatikanom, a davanje ovakvog imena novosagrađenoj crkvi bio je korak u tom pravcu. Ali to pouzdano ne znamo. Svakako, jeste neobično.
 
Radovi na oslikavanju unutrašnjosti crkve konačno su nastavljeni 2017. godine i na jednom delu svoda (na apsidi) već je postavljen mozaik, na kojem je prikazana Bogorodica sa Hristom u medaljonu na njenim grudima.

Iconostasis and Tomb of Emperor Dušan

U Crkvi Svetog Marka, u mermernoj grobnici, sahranjeni su zemni ostaci najvećeg srpskog vladara, Cara Dušana  (1308-1355). U ovoj crkvi je sahranjen i patrijarh German (1899-1991).

U kripti crkve, još uvek nedovršenoj, nalaze se grobnice nekoliko vladika Srpske pravoslavne crkve, kao i kralja Aleksandra Obrenovića i njegove supruge kraljice Drage, poslednjih vladara iz dinastije Obrenović, ubijenih u Majskom prevratu 1903. godine.
 
Nakon što završite sa istraživanjem ove zaista impresivne crkve, možete prošetati, popiti kafu ili ručati u prelepom Tašmajdanskom parku.

Fountain at Tašmajdan Park

Tašmajdanski park

Tašmajdan, jedan od centralnih beogradskih parkova, nalazi se na oko 100-150 metara od Narodne skupštine. Naziv mesta „Tašmajdan“ turskog je porekla i znači „kamenolom“, jer se veruje da su Rimljani sa ovog mesta izvlačili kamenje i koristili ga, između ostalog, za izgradnju Beogradske tvrđave.
 
Park se proteže Bulevarom kralja Aleksandra sve do Pravnog fakulteta, ali i dalje, iza hotela Metropol, u delu koji se naziva Mali Tašmajdan. Desetak minuta hoda udaljen od Trga Slavija, pet minuta od Muzeja Nikole Tesle, na pet do deset minuta udaljenosti od Trga Nikole Pašića i Terazija, može se slobodno konstatovati da je Tašmajdan centralni gradski park.
 
Ispod parka nalazi se veoma složen kompleks tunela koji su tokom vremena služili u različite svrhe. Na primer, pružali su utočište srpskim pobunjenicima tokom Prvog srpskog ustanka, 1806. godine, dok su nacisti tamo imali svoja skladišta tokom Drugog svetskog rata. Srpska pravoslavna crkva koristi deo podzemnih objekata za čuvanje moštiju. Povremeno se neki od ovih tunela otvaraju za posetioce. Više informacija o obilascima podzemnih prolaza ispod Tašmajdana možete pronaći ovde.
 
U prvoj polovini 19. veka na mestu današnjeg parka nalazilo se groblje, koje je preseljeno početkom 20. stoleća. Međutim, veliki broj grobova je ostao u zemlji.
 
Planovi za izgradnju parka napravljeni su pre Drugog svetskog rata, ali je tek 1954. godine on zvanično otvoren. Neki od nadgrobnih spomenika koji su ostali sa groblja korišćeni su za popločavanje površina, posebno stepenica, i to je bilo vidljivo golim okom. Šetajući se parkom mogli ste preći preko nečije godine rođenja ili smrti, uklesane u beton.

Seismological survey of Serbia in Tašmajdan Park

Seizmološki zavod Srbije

Park je obnovljen 2011. godine, novcem iz donacije Republike Azerbejdžan. Dobio je novu površinu, sa dečijim igralištima, parkićem za pse, velikom šahovskom tablom za "ljudski šah" i stolovima za ljubitelje ove igre, stazama za džoging i „pevajućom fontanom“, kao i dva spomenika - srpskom piscu, Miloradu Paviću, i nekadašnjem predsedniku Azerbejdžana, Hajdaru Alijevu.  Iako je površina po kojoj hodate sada drugačija, ipak imajte na umu da grobovi nikada nisu premešteni sa ovog mesta.
 
Iza Crkve Svetog Marka nalazi se mala ruska pravoslavna crkva Svete Trojice. Crkvu su izgradili 1924. godine ruski emigranti koji su izbegli iz domovine posle Oktobarske revolucije, 1918. Gotovo 50 000 takozvanih „Belih Rusa“, ​​odanih caru i poraženom režimu, nastanilo se u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Mnogi od njih su svoj dom pronašli u Beogradu. Ova crkvica je simbolično predstavljala zemlju koju su izgubili. I to je bilo mesto gde su se okupljali da bi očuvali sećanje na svoju domovinu. Izgrađena je brzo, bez ikakvih ukrasa, ali ipak je ispunila svrhu izazivanja nostalgičnih osećanja. Dovoljno je nalikovala na one predivne, raskošne, kod kuće, u Rusiji. Simbolično, tokom izgradnje, gruda ruskog tla  je položena u temelj crkve.

Russian-Orthodox Church of the Holy Trinity

Ruska pravoslavna crkva Svete Trojice

Sedište Javnog servisa (Radio-televizije Srbije) nalazi se na obroncima parka, kao i pozorište za decu "Duško Radović".

Monument to Desanka Maksimović in Tašmajdan park

Spomenik pesnikinji Desanki Maksimović, postavljen 2007.

Na odsečenom delu kamenoloma, podno parka, nalazi se „Tašmajdanski stadion“, gde se tokom zime možete klizati, a u proleće i leto igrati basket, slušati koncerte ili prisustvovati različitim sportskim događajima pod vedrim nebom (koje nije uvek baš vedro).
 
U parku postoji nekoliko barova i kafića sa lepim baštama, gde se možete opustiti i odmoriti. Tu je i jedan od najpoznatijih restorana u Beogradu, „Madera“, sa predivnom baštom, gde možete ručati ili večerati.
 
Prelazeći Beogradsku ulicu, u blizini fontane i Pravnog fakulteta, naći ćete se u parku Mali Tašmajdan, koji pripada ovom području, ali se ipak smatra odelitom celinom.

 

Mali Tašmajdan Park

Mali Tašmajdan Park

Mali Tašmajdan je deo Tašmajdanskog parka koji je od glavnog prostora odvojen Beogradskom ulicom i može se smatrati funkcionalno posebnom celinom.
 
Mali Taš
 
Na obodu parka nalazi se nekoliko karakterističnih zdanja, poput Pravnog fakulteta i hotela „Metropol Palace“, sa jedne strane, i zgrade Arhiva Srbije i Tehnološkog fakulteta sa druge, susedne strane.

Mali Tašmajdan park playground

Sam park je znatno manji od Tašmajdana, ali ipak ima dovoljno prostora za šetnju, sedenje na nekoj od brojnih klupica ili za igranje dece. U centru parka postoji malo dečje igralište i česma.

 

Beogradske priče

People holding banner Eyes on Belgrade