Belgrade, Republic of Serbia eob@eyesonbelgrade.com

Ulica kralja Petra, duh starog Beograda

Ulica kralja Petra
Ulica kralja Petra je možda i najlepša ulica u Beogradu. Prostire se od Kosančićevog venca, kod Patrijaršije, prelazi preko Knez Mihailove ulice i nastavlja dalje sve do Dušanove. Nalazi se u neposrednoj blizini Beogradske tvrđave, dugačka je pun kilometar i ne preterano široka, a povezuje dva istorijski značajna dela grada, Savamalu i Dorćol.
 
Ime je dobila u čast najomiljenijeg srpskog kralja, od milošte prozvanog „narodnim kraljem“, i ujedno prvog monarha iz dinastije Karađorđević, krunisanog 1903. Zvanično, naziv „Ulica kralja Petra“ datira iz 1904. godine. Krase je brojna klasična zdanja, izuzetne lepote i značaja.

Deo koji se prostire od Kosančićevog venca do Knez Mihailove ulice je polupešački, a većina zgrada na tom potezu izgrađena je krajem 19. veka. Tu možete videti monumentalno zdanje Patrijaršije, u kojem se nalazi i Muzej Srpske pravoslavne crkve, zatim Konak kneginje Ljubice, Sabornu crkvu, Kafanu "?" (najstariju u gradu), zgradu Narodne banke Srbije (sa jednim od najlepših enterijera), Osnovnu školu "Kralj Petar I Karađorđević" (koju je projektovala prva žena arhitekta u Srbiji), kao i kuće trgovaca Milorada Pavlovića i Crvenčanina (u projektovanju ove potonje je prvi put uveden mezanin u beogradsku arhitekturu).
 
Nakon što se ukrsti sa Knez Mihailovom, kod modernog i ekskluzivnog tržnog centra „Rajićeva“, Kralja Petra postaje jednosmerna kaldrmisana ulica. Tu odmah nalazimo dva veličanstvena primera secesije u beogradskoj arhitekturi - kuću Arona Levija i kuću Stamenkovića, dok nešto niže imamo zgrade Aero- kluba, Jevrejskog istorijskog muzeja i Bajrakli džamiju, gledajući levo na raskrsnici sa Gospodar Jevremovom ulicom, koja predstavlja najstariju građevinu u Beogradu (1575). Ulica kralja Petra završava se na uglu sa Ulicom cara Dušana, u blizini kuće Nikole Doksata, najstarije stambene zgrade u Beogradu (1727).

Osnovna škola "Kralj Petar I Karađorđević"

Smeštena u ulici kralja Petra, iza Saborne crkve, ovo je zasigurno jedna od najznačajnijih zgrada u susedstvu.

Godina izgradnje: 1906.

Arhitektura: Akademizam

Lokacija: Kralja Petra 7, Stari grad

Ovu zgradu je projektovala Jelisaveta Načić, prva žena arhitekta u Srbiji.

 


Kafana "?"

Ovo je najstarija kafana u Beogradu i ujedno jedno od najstarijih zdanja. Nalazi se u divnom okruženju Saborne crkve, zgrade Patrijaršije, Konaka kneginje Ljubice i ulice kralja Petra. Arhitektonski se izdvaja, zajedno sa Konakom kneginje Ljubice, budući da je izvedena u tradicionalnom balkanskom profanom stilu i čini kontrast sa klasičnim zgradama u susedstvu.

Godina izgradnje: 1823.

Arhitektura: Balkanski profani stil

Lokacija: Kralja Petra 6, Stari grad

Izgrađena kao privatna kuća, ova interesantna građevina ubrzo je pretvorena u kafanu, a legenda kaže da se 1834. godine u njoj odigrala prva partija bilijara. Tada se ovo mesto zvalo „Srpska kafana“. Zabeleženo je, takođe, da je 1830. godine ovu kafanu posećivao i Vuk Karadžić, otac srpskog jezika i jedan od najznamenitijih Srba ikada.
 

Ova kafana je služila i kao prva čitaonica „Srpskih novina“. Zabeleženo je da je 1892. nosila naziv „Kafana pri Sabornoj crkvi“. Posle spora sa Crkvom koja je to smatrala sasvim neprimerenim, vlasnik je promenio ime u „?“, kao znak protesta. Ime je ostalo do danas.

 


Narodna banka Srbije

Zgrada u Ulici kralja Petra 12 sazidana je sa namerom da bude sedište Narodne banke Srbije. Ova velelepna palata ističe se u možda jednom od najlepših kvartova u Beogradu. Danas ovu zgradu koristi guverner Narodne banke Srbije.

Godina izgradnje: 1890.

Arhitektura: Pozna renesansa

Lokacija: Kralja Petra 12, Stari grad

Enterijer zgrade predstavlja jedan od najlepših prostora u Beogradu.

 


Kuća Crvenčanina

Kuća trgovca Crvenčanina, smeštena pored kuće Milorada Pavlovića, bila je prilično ispred svog vremena po izvedenom arhitektonskom rešenju. To je jedno od najznačajnijih ostvarenja čuvenog beogradskog arhitekte Jovana Ilkića.

Godina izgradnje: 1887.

Arhitektura: Akademizam

Lokacija: Kralja Petra 15, Stari grad

Ova zgrada je zanimljiva zbog svog mezanina iznad prizemlja, koji se prvi put pojavio u beogradskoj arhitekturi.

 


Kuća Milorada Pavlovića

Smeštena u Ulici kralja Petra, preko puta zgrade Narodne banke Srbije, ova zgrada će vam odmah upasti u oči svojom divnom fasadom.

Godina izgradnje: 1884.

Arhitektura: Akademizam

Lokacija: Kralja Petra 11-13, Stari grad

Ova kuća se zapravo sastoji od dve nezavisne zgrade, sa dva odvojena ulaza, ali sa istom fasadom i krovom.

 


Kuća Arona Levija

Ova prelepa i bogato ornamentisana zgrada, izvedena u stilu secesije, veoma je zapažena i zajedno sa Kućom Stamenkovića obogaćuje prizor Ulice kralja Petra.

Godina izgradnje: 1907.

Arhitektura: Secesija

Lokacija: Kralja Petra 39, Stari grad

 


Kuća Stamenkovića

Poznata i kao „zgrada sa zelenim pločicama“, izvedena u stilu secesije, zajedno sa kućom Arona Levija čini očaravajući prizor.

Godina izgradnje: 1907.

Arhitektura: Secesija

Location: Kralja Petra street 41, Stari grad

Projekat za ovu zgradu je venčani poklon arhitekte Nikole Nestorovića, koji je bio kum mladencima. Nestorović je bio poznati arhitekta tog vremena, pa je ovaj poklon tim više bio originalan, ali što je još važnije, i vrlo otmen, a za obične ljude preskup i gotovo nemoguć.
 

Beogradske priče

People holding banner Eyes on Belgrade